Kontrowersje dotyczące autorstwa

Wielokrotnie podnoszono kwestię autorstwa dzieł Shakespeare'a. Większość literaturoznawców uważa takie spekulacje za czyste teorie spiskowe, jednak pewna liczba powszechnie znanych autorytetów z różnych dziedzin otwarcie kwestionowała lub powątpiewała w autorstwo tej twórczości. Wśród osób tych byli m.in. Słonimski, Dickens, Twain, Whitman, Bismarck czy Freud.

Obecnie kwestia ta jest ciągle "gorąca" - istnieje wielu specjalistów analizujących każde "za" i "przeciw", istnieją też zagorzali zwolennicy poszczególnych kandydatów. Trzej najbardziej znani kandydaci to Christopher Marlowe, Edward de Vere oraz Francis Bacon. Nie wyklucza się też autorstwa "zbiorowego".

Za żadnym z nich nie stoją żadne realne dowody a jedynie poszlaki. Mówi się o wielu zbieżnościach zainteresowań i biografii owych autorów z wątkami w dziełach Shakespeare'a, o - jakoby - zakodowanych w tekstach przesłaniach dotyczących autorstwa, wreszcie o zbieżności językowej (w tej dziedzinie "króluje" Marlowe, którego prace po wielu analizach porównawczych wyglądają na pisane tą samą ręką). Każdy też miał potencjalnie ważne powody by do autorstwa tych sztuk się nie przyznawać.

Jednak najważniejszymi "dowodami" w rękach antyszekspirystów jest - paradoksalnie - brak jakichkolwiek dowodów, by to William Shakespeare był autorem przypisywanych mu dzieł, istnieje natomiast wiele potencjalnych kontrargumentów. Oto niektóre z nich:

1. Autor dzieł Shakespeare'a wykazuje olbrzymią wiedzę z wielu dziedzin (takich jak prawo, polityka międzynarodowa, historia, filozofia) a także ogromną znajomość realiów dworu elżbietańskiego (w tekstach istnieje wiele aluzji dotyczących owego dworu), której nie mógł mieć pochodzący z prostej, częściowo niepiśmiennej, rodziny mieszkaniec Stradfordu. W związku z tym część badacza skłonna była nawet sugerować, że to sama Elżbieta I jest autorką owych dramatów!
2. O Shakespearze zrobiło się głośno dopiero po jego śmierci, wcześniej nie powstał żaden portret autora, nie zachował się żaden jego rękopis, nikt też - poza bezpośrednio zaangażowanymi w publikacje dramatów - nie odnotowuje go jako autora popularnych sztuk.
3. Shakespeare został pochowany jako typowy przedstawiciel średnich stanów społeczeństwa, na jego grobie widnieje początkowo wizerunek sakiewki z ziarnem, po ponad stu latach zastąpiony przez gęsie pióro.
4. Większość miłosnych sonetów adresowana jest do mężczyzny. Sam Shakespeare pochodził jednak z bogobojnej i konserwatywnej rodziny i taką też sam stworzył.

Większość szekspirologów jednak przeciwstawia się owym argumentom następującym rozumowaniem:

ad. 1: Niewiele wiadomo o tym, co Shakespeare robił w latach 1588-1610. Możliwe, że przebywał wówczas w odpowiednich kręgach w Londynie, gdzie dowiedział się wszelkich informacji o funkcjonowaniu dworu, a także dokształcał się w wiedzy ogólnej. Jako aktor zaś, doskonale osłuchał się z językiem i stylem popularnych wówczas autorów.
ad. 2: Za życia Shakespeare'a dzieła te nie zyskały nawet ćwierci tej sławy, jaką cieszą się dziś. Nie było więc szczególnych powodów, by stawiać autorowi pomniki za życia. Dodatkowo, nikt z jemu współczesnych - a więc najlepiej znających ówczesne realia - nigdy nie wyrażał podobnych wątpliwości.
ad. 3: Dla Shakespeare'a bardziej liczył się zdobyty tytuł szlachecki niż popularność komediopisarza, tak też chciał być kojarzony.
ad. 4: Homoseksualny romans mógł przytrafić się autorowi przebywającemu daleko od rodziny i specyficznej atmosferze cyganerii aktorskiej.

Oficjalnie zatem przyjmuje się, iż Shakespeare jest autorem 38 sztuk (o nie do końca ustalonej chronologii), które są podzielone na: kroniki historyczne, tragedie i komedie. Większość z nich jest wymieniona poniżej.
Powrót do strony głównej